“බුදුසමය, ජනවාර්ගිකත්වය හා අනන්‍යතාව: බෞද්ධ ගැටළුවක්“ -හයවැනි කොටස
දමිළ හින්දු අනන්‍යතාවය විඝනීභූතකරණය – මහාචාර්ය ගණනාථ ඔබේසේකර

පරිවර්තනය: මහාචාර්ය කේ. එන්. ඕ. ධර්මදාස

දමිළයන් පිළිබඳ මේ තත්ත්ව නිරූපණය සැම විට ම එක ස්වරූපයෙන් පැවතුණා යැයි කිව නොහැකි වුවත් ඇතැම් නිරූපණයන් යටත් විජිත යුගයට පෙර කාලයේ දී නිරතුරුවම එක සේ පැවතුන බව පෙනේ. දමිළයෝ වනාහි පරාජය කළ යුතු සතුරෝය යනු වැනි ඇතැම් නිරූපණයන් දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණ අවධීන්හි දී ඉස්මතු වන්නටඇත . එහෙත් අනෙක් අවධි වලදී විවාහය හා ඥාතී සම්බන්ධතා වඩා වැදගත් වන්නට ඇ[ත]. [must surely have been important ඇති බව නිසැකය.] මේ විවිධාකාර ප්‍රතිනිරූපණයන් නිසා දමිළයන් “අන්‍යයන්” ලෙස නොපෙණුනාය not seen කියා අදහස් නොකරමු. මන්ද යත් ඔවුන්ගේ භාෂාව හා චාරිත්‍රාදිය සිංහල නොවූ අතර බොහෝ විට බෞද්ධ ද නොවූ බැවිනි. “අන්‍යභාවය” [“Otherness” ]යනු පූර්ණ බහිෂ්කරණයක් (exclusion) නොව ඇතැම් ඓතිහාසික යුග වලදී බොඳ [that tended to be fuzzier in some periods of history than in others අනෙක් යුග වලදීට වඩා බොඳ ] බවට පත් වූ අනන්‍යතා සීමාවන් සමූහයක් විය. අනෙක් ඇතැම් යුග වලදී එසේ නොවන්නට ඇත. මෙම දිවයිනට යුරෝපීයයන්ගේ ආගමනය සිදු වූ 1505 වසරේ සිට බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අන්තිම සිංහල රාජධානිය යටත් වුනු 1815 දක්වා කාලය ගෙන පැහැදිළි කළ හැකි කරුණකි. මේ කාලයේ වැඩිපුර කො‍ටසකදී දමිළයන්ගේ “අන්‍යභාවය” ඉස්මතු වුනේ නැති තරම්ය. (මීට වෙනස් එක් වැදගත් අවස්ථාවක් ඇති හෙයින් එය පසුව සාකච්ඡා කරමු.) සාසනයේ නව සතුරෝ යුරෝපීයයෝ වූහ.

දමිළ හින්දු අනන්‍යතාවය විඝනීභූතකරණය

වත්මන් ජනවාර්ගික ඝට්ටනයේ දී බොහෝ සිංහලයන්ට, අමූර්ත ප්‍රවර්ගයක් හැටියටවත් “අන්‍යයා” [the primary Other මූලික අනෙකා ] වන්නේ දමිළයන්ය. දමිළයන්ගේ පැත්තෙනුත් එබඳු වන අතර තවත් තමන් වෛර කරන පිරිසක් වන මුස්ලිම්වරු ද ඔවුන් මධ්‍යයේ සිටිත්, මෙය ජාතික ඉතිහාසයෙහි පැවැත එන මූලභූත ඝට්ටනයක් යැයි සිතීම මුළාවකි. ශ්‍රී ලංකාද්වීපයේ බෞද්ධ සාසනයක් ඉතිහාසය විසින් සංකල්පනය කර තිබීම වනාහි දමිළයන් [exclusively තනිකරම] සතුරන් [ම] ලෙස නිරූපණය කිරීමකැ යි සිතිය යුතු නැත. මෙය ඉතිහාසයේ දී ජාතික හෝ වාර්ගික අනන්‍යතාවන් ඇති අන්‍ය ජාතික ඉතිහාසයන්ට ද සාධාරණ කරුණකි. මෙහිදී අප පූර්ව නිගමන [“prejudices” අගතීන්] දෙකකින් වැළකුණ මනාය. පළමුව යුරෝපීය භාෂාවල [language game භාෂා ක්‍රීඩාවේ ] ඇති නිරූපණය වන “අන්‍යභාවය” යනු හාත්පසින් නිෂේධක [exclusive බහිෂ්කාරක] සංකල්පයක්ය යන්න වැළඳ නොගත යුතුය. [යමෙකු] සමහර කරුණු අතින් “අන්‍ය” වන අතරම තවත් සමහර දෙයින් එසේ විය යුතු නැත. දෙවැනිව, අප වැළකිය යුත්තේ අතීතය වර්තමානයට අනුව දකිමින් දමිළයන් වනාහි විනාශ කටයුතු සතුරන් ය යන අදහස [that represented නියෝජනය කරන] ඇති ග්‍රන්ථයක් ලෙස මහාවංශය කියවී[මේ] මෙනි. [the contemporary Sri Lankan prejudice සමකාලීන ශ්‍රී ලාංකේය අගතියෙනි] [One might disagree with Paul Ricouer that written texts get frozen in time; but textual freezing can certainly happen during ethnic conflicts in the era of print capitalism.]

මහාවංශය විචාරශීලීව කියවීමේදි මෙන් ම සිංහල බෞද්ධ සංකල්පනය [imagination පරිකල්පනය] පුළුල් ලෙස වටහා ගැනීමේදී පෙනෙනු ඇත්තේ (සියලු දකුණු ඉන්දියානුවන් පොදුවේ හැදින්වෙන පරිදි) දමිළයන් අපේ ඉතිහාසයේ විවිධ වූ විලාසයන්ගෙන් පෙනී සිට ඇති බවය. මේ කාරණය මීට පෙර මා ලියූ ලිපියක විස්තර කර තිබේ. දැන් එය සාරාංශ කොට දක්වනු කැමැත්තෙමි.

දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණ යුගවලදී දමිළයන් කෙරේ සිංහල බෞද්ධ ජනතාව බහුතරය තුළ [hated Others අනෙකුන් පිළිබඳ ] වෛරී හැඟීම් තිබෙන්නට ඇත යනු මගේ විශ්වාසයයි. මා ඉහතින් සඳහන් කළ පූජාකර්ම [The colonization myths and ritual dramas විජිතකරණය පිළිබඳ පුරාණොක්ති සහ යාතුකර්ම නාටක ] මගින් ආක්‍රමණිකයන් මෙන් ම ඉතිහාසයේ සඳහන් නොවන බොහෝ සාමකාමී සංක්‍රමණිකයන් ද මූලික බෞද්ධ සමාජ සැලැස්ම තුළට අන්තර්ග්‍රහණය කර ගනු ලැබේ. ඒ අතර ඉතිහාසයේ [ඇතැම් විට] දමිළයෝ සිංහලයන්ගේ මිතුරෝ වූහ. [But Tamils were also මිතුරෝද historically allies of the Sinhalas;] තමන්ගේ රටේ ඝට්ටන අවස්ථාවල ඇතැම් [Sinhala සිංහල ] රජවරු [දමිළ] මිතුරන්ගේ [Tamil kings රජවරුන්ගේ ] සහාය පැතූහ. [Some kings fled to India to seek the aid of their Tamil allies සමහර රජවරු තම දෙමළ මිතුරන්ගේ සහාය පැතීමට ඉන්දියාවට පළා ගියහ.] තවත් සමහරු දමිළ බිසොවුන් සරණ පාවා ගෙන මිතුදම් තහවුරු කර ගත්හ. [while others cemented alliances by marrying Tamil queens] මේ [latter දෙවනුව කී] මිත්‍රශීලී ව්‍යාපාරයන්හි ද ඒකරූපතාවක්තිබුණේ නැත. ඉතිහාසයේ සමහර අවස්ථාවලදී [the popular imagination ජනප්‍රිය පරිකල්පනාව ] ද්‍රවිඩ බිසෝවරුන්ගෙන් උපන් දරුවන් [illegitimate අවජාතක] හෝ සිංහල බිසොවුන්ගෙන් උපන් දරුවන්ට වඩා පහත් ලෙස සැලකුණි. තවත් සමහර විටෙක මෙය අනෙක් පැත්තට හැරුණි. රජුන් හා පොදු ජනයා [for both commoners and kings යන දෙකොටසම සම්බන්ධයෙන් ] [අතර පැවැති] මේ විවාහ සබඳතා ‍ඓතිහාසික යථාර්ථය වනුවා පමණක් නොව සිංහල වංශයේ සමාරම්භය පිළිබඳ පුරාණ කථාවේ සඳහන් [produced the Sinhalas ඉන් සිංහලයන් බිහිකළ ] විජයාදී පිරිස මදුරා පුරයෙන් භාර්යාවන් ගෙන්වා ගැනීමේ සිද්ධිය ප්‍රතිබිම්බනය කරමින් අන්තර් වාර්ගික විවාහයන් යථානුරූප legitimacy යැයි පිළිගැනීමක් ද ලබා දෙයි. එසේ බලන කල සිංහලයන්ට දමිළ ලේ ඇත. මන්ද යත් සිංහලයන් [genetic theory ජාන න්‍යාය] විශ්වාස කරන පරිදි “ලේ උරුමය” මාපිය දෙපසින් ම ලැබෙන්නක් බැවිනි.

[subsequently පසුව ]සිංහලකරණය වී බෞද්ධ සාසනයට අන්තර්ග්‍රහණය කරගනු ලැබුවාට [ලැබූවද] [පසු] දමිළයන්ට වුවද ලක් රජුන් විය හැකිය [Tamils can be kings, though subsequently Sinhalized. සිංහලයන්ගේ ශේෂ්ඨතම රජුන්ගෙන් ඇතැමෙක්, දමිළ දේශයෙන් නොවුව ද, දකුණු ඉන්දීය ප්‍රභවයක් ඇත්තෝ වූහ. [උදාහරණ වශයෙන්] නිශ්ශංකමල්ල (1187-1196), V[I] වන බුවනෙකබාහු (1469-1477), කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ (1741-1780) ආදීහු උදාහරණය. සපුමල් කුමාර නම් [as ලෛසින්] V[I] වන බුවනෙකබාහු සිංහලයන්ගේ විශිෂ්ඨ යුද්ධ වීරයෙක් වූ අතර උත්ප්‍රාසය වන්නේ ඔහු යාපනේ දමිළ රාජධානිය යටත් කර ගත්තා ද වීමය.
දමිළයන් (එනම් කේරළ, තමිල්නාඩු හා ඔරිස්සා පෙදෙස් වලින් පැමිණි) පිළිබඳ නිරතුරුව නොවෙනස් ලෙස පැවත අවුත් ඇති ඓතිහාසික නිරූපණයක් නම් යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර කරුවන් හා පූජාකර්ම විශේෂඥයන් ලෙසය. දමිළයන් අරභයා දැඩි ප්‍රතිරෝධයක් [hostility පසමිතුරුභාවයක් ] පවතින අද පවා බෞද්ධයන් අතර ඉතා ජනප්‍රිය පූජ්‍යස්ථාන ලෙස මුන්නේස්සරම හා කොළඹ නගරය තුළ [Tamil දෙමළ ]කපුරාළලා පාලනය කරන කාලි දේවාල දැක්ක හැකිය. මෑතකදී කොළඹ නගරයේ කීප තැනක දමිළ පූජකයන් විසින් පිහිටුවන ලද “නාඩිවාක්‍ය” කියැවීමේ මධ්‍යස්ථාන කීපයක් ඇත. වසර දහස් ගණනකට ඉහත සෘෂිවරුන් විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද දෙමළෙන් ලියා ඇති මෙම ජ්‍යාතිෂමය සටහන්වල ලෝකයේ සිටින සියලු අතීත, වර්තමාන හා අනාගත පුද්ගලයන්ගේ සටහන් සඳහන්ව ඇතැයි කියනු ලැබේ. මේ මධ්‍යස්ථාන ගිහි බෞද්ධයන්ගේ පමණක් නොව ඇතැම් භික්ෂූන්ගේ ද අනුග්‍රහය ලබයි. ලංකාවේ ජනාධිපති හා අග්‍රාමාත්‍ය පදවි දැරූව්න රාජ්‍ය කටයුතු වලදී මෙන්ම පෞද්ගලික කටයුතුවලදී දකුණු ඉන්දීය ජ්‍යොතිෂ ශාස්ත්‍රඥයන් විමසූ බව කවුරුත් දන්නා කරුණකි.
දමිළයන් පිළිබඳ මේ තත්ත්ව නිරූපණය සැම විට ම එක ස්වරූපයෙන් පැවතුණා යැයි කිව නොහැකි වුවත් ඇතැම් නිරූපණයන් යටත් විජිත යුගයට පෙර කාලයේ දී නිරතුරුවම එක සේ පැවතුන බව පෙනේ. දමිළයෝ වනාහි පරාජය කළ යුතු සතුරෝය යනු වැනි ඇතැම් නිරූපණයන් දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණ අවධීන්හි දී ඉස්මතු වන්නටඇත . එහෙත් අනෙක් අවධි වලදී විවාහය හා ඥාතී සම්බන්ධතා වඩා වැදගත් වන්නට ඇ[ත]. [must surely have been important ඇති බව නිසැකය.] මේ විවිධාකාර ප්‍රතිනිරූපණයන් නිසා දමිළයන් “අන්‍යයන්” ලෙස නොපෙණුනාය not seen කියා අදහස් නොකරමු. මන්ද යත් ඔවුන්ගේ භාෂාව හා චාරිත්‍රාදිය සිංහල නොවූ අතර බොහෝ විට බෞද්ධ ද නොවූ බැවිනි. “අන්‍යභාවය” [“Otherness” ]යනු පූර්ණ බහිෂ්කරණයක් (exclusion) නොව ඇතැම් ඓතිහාසික යුග වලදී බොඳ [that tended to be fuzzier in some periods of history than in others අනෙක් යුග වලදීට වඩා බොඳ ] බවට පත් වූ අනන්‍යතා සීමාවන් සමූහයක් විය. අනෙක් ඇතැම් යුග වලදී එසේ නොවන්නට ඇත. මෙම දිවයිනට යුරෝපීයයන්ගේ ආගමනය සිදු වූ 1505 වසරේ සිට බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අන්තිම සිංහල රාජධානිය යටත් වුනු 1815 දක්වා කාලය ගෙන පැහැදිළි කළ හැකි කරුණකි. මේ කාලයේ වැඩිපුර කො‍ටසකදී දමිළයන්ගේ “අන්‍යභාවය” ඉස්මතු වුනේ නැති තරම්ය. (මීට වෙනස් එක් වැදගත් අවස්ථාවක් ඇති හෙයින් එය පසුව සාකච්ඡා කරමු.) සාසනයේ නව සතුරෝ යුරෝපීයයෝ වූහ.

මේ කාරණය පැහැදිළි කරන 1558 වසරේදී පමණ සිදු වූ එක් සිද්ධියක් සඳහන් කරනු කැමැත්තෙමි. මේ අවස්ථාවේදී සීතාවක රජු වූ මායාදුන්නේ කෝට්ටේ රජුව සිටි සිය ඥාතිවර ධර්මපාලට එරෙහිව යුධ වැද සිටියේ ය. කතෝලිකාගම කෙරේ බැඳී සිටි ධර්මපාල 1557 දී බව්තීස්ම වී 1580 දී සිය රාජ්‍යය පෘතුගීසීන්ට උරුම කර දුන් බව ප්‍රකටය. ෆ්‍රැන්සිස්කන් නිකායික පූජකවරු මුහුදුබඩ පළාත්වල ආගම පතුරුවමින් සිටියාහු 1556 දී කරාව [ (fisher) (මසුන් මරණ)] කුලයට අයත් [,] ජන ප්‍රධානීන් ඇතුළු 70,000 ක් දෙනා තමා සංවිධානය කළ මහා ආගම් වෙනස් කිරීමේ පූජාවකදී කතෝලිකයින් වූහ යි වාර්තා කළහ. “වඩාත් ව්‍යසනකාරී වූයේ බෞද්ධයන්ගේ ශුද්ධ වූ පූජ්‍යස්ථානයන්ට අයත්ව තිබුණු ඉඩකඩම් ඒවායේ ආදායම් ද සහිතව ෆ්‍රැන්සිස්කානු නිකායටත් ඔවුන් විසින් දිවයිනේ පිහිටුවන ලද පූජකයන් පුහුණු කිරීමේ සෙමනේරි විද්‍යස්ථානයන්හි නඩත්තුව සඳහාත් භාවිතයට පවරා දීමය. කැලණියේ ගඟ දෙබඩම පිහිටි විහාර සංකීර්ණයත් ග‍ඟේ එපිට ඉවුරේ තිබූ කෝට්ටේ දළදා මාලිගාවත් ෆ්‍රැන්සිස්කානුවන්ට පවරා දීමට නියමිත විය.” මෙය වාර්තා කරන පෘතුගීසි ලේඛක දා සිල්වා කොස්මෙ කියන පරිදි මෙහිදී මායාදුන්නේට “බෞද්ධයන් වෙනුවෙන් සටන් කරන්නා ලෙස පෙනී සිටීමට” හැකියාව ලැබුණි. “සුප්‍රකට බෞද්ධ භික්ෂුවක් මායාදුන්නේගේ පක්ෂය ගත් අතර පෘතුගීසි බෞද්ධයෙකු වූ …. ද්‍රෝහියා ද එසේ කරන්නට විය. ධර්මපාල කිතු සමය වැළඳගත් මොහොතේදී, පෙරකල ක්‍රිස්තියානි කුමරුන් මිත්‍යා දෘෂ්ටිකයන් වූ විටදී මෙන්, රජකමට තමාට තිබූ අයිතිය නැති කරගත් බව ප්‍රසිද්ධියේ වාද විවාදාදියෙන් ප්‍රචාරය කරන ලදී. ඇතැම් භික්ෂූහු රාත්‍රී කාලයේ බණ දේශනා කරමින් කලබල ජනිත කළහ. ධර්මපාල සහ දියාගු ද මේලෝ කරුණු විමසීම පිණිස රජමාළිගාවෙන් පිටතට ආවෝය. ඔවුන්ට භික්ෂූන් විසින් මෙහෙයවන ලද ජන සමූහයකට මුහුණ දෙන්නට විය. ගල් ප්‍රහාරයකින් රාජකීය වක්ත්‍රයට තුවාල සිදු වුණි”

දා සිල්වා කොස්මෙ මේ තොරතුරු ලබා ගත්තේ ක්වේරෝස් පියතුමාගේ සුවිසල් ඉතිහාස ග්‍රන්ථයෙන් වන අතර එබඳු තොරතුරු මුද්‍රණයෙන් පල වී ඇති ඓතිහාසික සාහිත්‍යයෙහි විරලය. එසේ වුවද එම දැනුම එදා පොදුවේ ප්‍රචලිතව පවතින්නට ඇත. මෙයින් පෙනෙන්නේ දමිළයන්ට යෙදී තිබුණු අන්‍යභාවය දැන් පෘතුගීසින් වෙත සහ පසුව ලන්දේසීන් සහ ඉංග්‍රීසීන් වෙත ආරෝපණය වූ බවය. මෙයින් පරිබාහිර වූ එක් සිද්ධියක් තිබේ. දෙවන රාජසිංහ (1635-87) යුගයේ සිට මහනුවර රාජධාණියේ සිංහල රජවරු දකුණු ඉන්දියාවේ මදුරා පුරයෙන් බිසවුන් ගෙන්වා ගැනීමට පටන් ගත් හෙයින් කල් යත් යත් තෙළඟු හා දමිළ කථා කරන නායක්කර්වරු රජවාසල බලවත් පිරිසක් බවට පත් වූහ. අවසන 1739 දී ශ්‍රී විජය රාජසිංහ සිංහාසනාරූඪ වීම හා සමඟ රාජත්වය ද ඔවුන් අතට පත් වී 1815 එම රජ පෙළපතේ අන්තිමයා වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහගේ කාලයේ මහනුවර රාජධාණිය බ්‍රිතාන්‍යයන් අතට පත් වන තෙක් එසේ තිබුණේය. එහෙත් නායක්කර් රජවරු සිංහල උගත්තා පමණක් නොව බුදුසමය ද වැළඳ ගත්තාහු ය. මේ අවධියේ සිටි ශ්‍රේෂ්ඨතම ර‍ජෙකු වූ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ (1747-82) බුදු සමයේ ප්‍රබල අනුග්‍රාහකයෙකු වූයේ යුරෝපීය ආක්‍රමණ නිසා අභාවයට ගොස් තිබුණූ උපසම්පදාව පුනරුත්තාපනය සඳහා සියම් දේශයෙන් ආධාර ලබා ගත්තේය. බුදු සමයට ඔහු කළ ආධාරෝපකාර මධ්‍යයේ වුවද සංඝරාජව සිටි සරණංකර හිමි ඇතැම් රදළයන් හා සමඟ එක් වී ඔහු ඝාතන කුමන්ත්‍රණයක යෙදුණු බැව් කියැවේ. එය අසාර්ථක වූ නමුත් ඇතැම් භික්ෂූන් හා ගිහියන් නායක්කර්වරුන්ගේ අලු ගෑමේ චාරිත්‍රය වැනි බෞද්ධභාවය නොව ශිව භක්තිය ප්‍රකට කළ දමිළ ලකුණු නිසා ඔවුන්ට එරෙහිව සිටි බවට සාධක ඇත. නායක්කර් අවධියේදී ඔවුන්ට සිහසුනට ඇති යුක්තිමය අයිතිය ගැන වාද විවාද තිබුණු බව මට සහතිකය. ඇතැමුන් ඔවුන්ගේ දමිළභාවය ගැනත් තවත් ඇතැමුන් ඔවුන් බුදුසමයට කැප වීම අවංකද යන්න ගැනත් අවධානය යොමු කරන්නට ඇතුවාට සැක නැත. ඒ අයුරින්ම තිබුණු තත්ත්වයක් වන්නට ඇත්තේ සිංහලයන්ගෙන් අති බහුතරයට පෙනුනේ ඔවුන් හුදෙක් බෞද්ධ රජුන් බවය. එහෙයින් ඔවුහු මොවුනට පක්ෂපාතී වූහ. අන්තිම රජු වූ ශ්‍රී වික්‍රමට හැර සාමාන්‍ය ජනයා අතර මොවුන් ගැන පොදු කළකිරීමක් තිබිණි ද යන්න සැක සහිතය. ශ්‍රී වික්‍රම රජ තන්හි පිහිටුවන ලද්දේ තමන්ට ද රාජත්වය ගැන අපේක්ෂා තිබුණු පිළිමතලව්වේ මහ අදිකාරම විසිනි. ඔහු සිහසුන සියතට ගන්නට බ්‍රිතාන්‍යයන් සමඟ කුමන්ත්‍රණයෙහි යෙදුණි. ඉතිහාසඥ පෝල් ඊ පීරිස් සවිස්තරව වාර්තාකරන පරිදි රදළයන් ගණනාවක් සහභාගි වූ කුමන්ත්‍රණයන්හිදී බ්‍රිතාන්‍යයෝ එම රදළයන්ගේ දුබලතාවන්ගෙන් ප්‍රයෝජන ගත්හ. තවද ඔවුන්ගේ අති දක්ෂ ඔත්තුකාරයා වූ ජෝන් ඩොයිලි සිංහල ද ඉගෙන මහනුවර රාජධානිය තුළ කළකිරීම් ද පතුරුවා ලීමෙහි සමත් විය. නායක්කර්වරුන්ගේ විදේශිකත්වය හා ඔවුනට සිහසුනට ඇති යුක්තිමය අයිතිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය ඔහු ප්‍රයෝජනයට ගත් බව පෙනේ. මේ තත්ත්වය ගැන කිව හැකි වැඩිම කියමන නම් මහනුවර අන්තිම රජු ජනගහණයේ ඇතැම් කොටස්වල විරෝධයට පාත්‍ර වී සිටි බවට ඓතිහාසික සාධක තිබෙන බවය. එහෙත් මෙයින් මූලභූත සිංහල-දෙමළ වෛරය යළි පැන නැග්ගේ යැයි කිව නො‍හේ.

[i] විස්තර සඳහා බලන්න. Obeyesekere, The Cult of te Godess Pattini, pp. 306-312

[ii] එම, 521 – 528 පිටු

[iii] G. Obeyesekere “Buddhism, Nationhood and Cultural Identity: A Question of Fundamentals” in Fundamentalism Comprehended vol 5 of the Fundamentalisms Project, ed. Martin E. Marty and R. Scott Appleby, (Chicago, Univ of Chicago press, 1995), p. 231-56

[iv] ශ්‍රී විජය රාපසිංහගේ සිට ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ ( 1798-1815) තෙක් රජවරු දකුණු ඉන්දීය නායක්කරයෝ වූහ. L.S. Dewaraja, The Ka dyan Kingdom, 1707-1760, (Colombo, The Lake House Press, 1972)

[v] Da Silva Cosme, p. 78

[vi] Da Silva Cosme, pp. 79-80

[vii] Father Fernao de Queroz, The Temporal and Spiritual Conquest of Ceylon, Trans. S.G. Perera, (Colombo, Govt. Printer, 1930), PP 327-37

47 මේ විවාදය ගැන බලන්න. S.J. Tambiah, Buddhism Betrayed, (Chicago, Univ. of Chicago Press, 1992); R.A.L.H. Gunawardena, “The People of the Lion: The Sinhala Identity and Ideology in History and Historiography” in Jonathan Spencer ed. Sri Lanka: History and Roots of the Conflict, (London, Routledge, 1990), pp. 45-85 and K.N.O. Dharmadasa, “People of the Lion: Ethnic Identity, Ideology and Historical Revisionism in Contemporary Sri Lanka”, Ethnic Studies Report, 10, No 1, (Colombo, International Centre for Ethnic Studies, 1992), pp.27-59

48 ඔහුගේ මේ අගනා පොත් දෙක බලන්න: Tri Simhala: The Last Phase, 1796 – 1815, Colombo, The (Colombo Apothecaries Co., 1939); Sinhale and The Patriots, 1815 – 1818, ( New Delhi, Navrang, 1995) (1950)
(මතු සම්බන්ධයි)

කතිකා අධ්‍යයන කවයේ අවසරකින් තොරව මෙතැනින් උපුටා පල කිරීම තහනම්.