“‘දේශගුණික විපර්යාස ගැටලුව නොසලකා හැරීම වාමාංශික සමාජවාදීන්ගේ පොදු ප්රවණතාවකි. නමුත් මෙය බලවත් වරදකි. විසි එක්වන සියවසේදී, පොදුවේ පාරිසරික අර්බුදයේ (සහ විශේෂයෙන් දේශගුණික අර්බුදයේ) ප්රධාන ප්රශ්නයට පිළිතුරු සෙවීම, කම්කරු පන්තීන්ගේ සහ දිළින්දන්ගේ අරගලයට අතිශයින් වැදගත් බව අපි අවධාරණය කරමු. ඇලෙක්සැන්ඩ්රේ කොස්තා (2014)…. විවිධාකාර පාරිසරික ක්රියාකාරී සංවිධාන බොහොමයක් රජය සමඟ හෝ බහුජාතික සමාගම් සමඟ එක්ව ක්රියාත්මක වේ.…
පාරිසරික සමාජවාදී පර්යාලෝකයට අනුව, මනුෂ්ය වර්ගයා සහ පෘථිවිය අතර සමතුලිත සම්බන්ධතාවක් නැවත ගොඩනැගීමේ අරගලය, සොබාදහම සහ සමාජය අතර පරිවෘත්තීය සමතුලිතතාවය විඛණ්ඩනයට පෙර තිබූ තත්වයට ප්රතිස්ථාපනය කිරීම සඳහා වන අරගලයයි. ….
මාක්ස්ගේ සමහර ලේඛනවල, නිෂ්පාදන බලවේගවල අඛණ්ඩ වර්ධනයට නිෂ්පාදන සබඳතා බාධාවක් වන විට සමාජ විප්ලවයේ යුගය උදා වන බවට වන නියතිවාදී (determinist) මතයක් දැකිය හැකිය. …….
සමාජ විප්ලවය ඉතිහාස ගමනේ නොවැළැක්විය හැකි ප්රතිඵලයක් ලෙස දකින මෙම ස්ථාවරය තුළ හේගලියානු බලපෑමක් ඇති බවට සමහරු විවේචනය කර ඇත. ‘…….
විප්ලවවාදී සමාජ වෙනස පිළිබඳ මාක්ස්ගේ ලේඛනවල ප්රවණතා දෙකක් හඳුනාගත හැකිය. එකක්, සමාජ විප්ලවය යනු ඓතිහාසික නියතිවාදයක නොවැළැක්විය හැකි ප්රතිඵලයක් යන අදහස ඉදිරිපත් කරයි. අනෙක, ‘දාර්ශනිකයන් ලෝකය විවිධාකාරයෙන් විග්රහ කර ඇත, නමුත් වැදගත් කරුණ වන්නේ එය වෙනස් කිරීමයි’ යනුවෙන් 1845 දී තරුණයෙකු ලෙස ඔහු සටහන් කළ අදහසට අනුව, ඉතිහාසය නිර්මාණය කරන සහ වෙනස් කරන බලවේගය ජනතාවමය යන චින්තනය ලේඛනවල මෙන්ම ප්රායෝගිකව ද පෙන්වන ප්රවණතාවයි.
වෙළඳපොළට සෑම ගැටලුවක්ම විසඳිය හැකි යැයි අවධාරනය කරන නව-ලිබරල් මිථ්යාවේ අනෙක් පැත්ත නම්, ජනතාවගේ ජීවිතය දුෂ්කර කිරීම හැර රජයට කළ හැකි දෙය ස්වල්පයකි යන විශ්වාසයයි. නව-ලිබරල්වාදය සාමූහික යහපත පිළිබඳ අදහස නිදහස් වෙළඳපොළ ආර්ථිකය සහ රජය අතර ප්රශ්නයක් බවට පත් කරයි. පෞද්ගලික ධනේශ්වර අංශය සහ සාමූහික ජීවිතයේ දේශපාලන මෙවලම වන රජය අතර තෝරා ගැනීමක් ලෙස ප්රශ්නය මතු කිරීම, නොමඟ යවන සුළු ය……ආර්ථිකයේ තීරණාත්මක මූලධර්මය ලෙස වෙළඳපොළ ගැනීම යටතේ පවතින විශ්වාසය නම්, වෙළඳපොළේ හුවමාරුවේදී පුද්ගලයන් තමන්ට යහපත් දේ නිදහසේ තීරණය කරන බවයි. මෙහිදී, සාමූහික ජීවිතයේ යහපත, ප්රජාව සෑදෙන පුද්ගලයන්ගේ තනි තනි යහපත් දේවල එකතුව ලෙස සංකල්පනය කෙරේ. ‘පොදු යහපත’ පිළිබඳ එවැනි අවබෝධයක ප්රධාන සැලකිල්ල වන්නේ, පුද්ගල භාණ්ඩ සැපයීම තුළින් තනි තනි පුද්ගලයන්ගේ ‘සුබසාධනය’ යි. එබැවින්, පොදු යහපතේ මඟ පෙන්වන මූලධර්මය ලෙස අප වෙළඳපොළ ආර්ථිකය යෝජනා කරන විට, යටින් පවතින අදහස වන්නේ පුද්ගල යහපත උත්තරීතර වන අතර, පොදු යහපත එසේ නොවන බවයි.
‘දේශගුණික විපර්යාසය යනු ලෝකය මෙතෙක් දුටු විශාලතම වෙළඳපොළ අසමත් වීමේ ප්රතිඵලයකි’…..
කාබන් වෙළඳපොළවල්, දේශගුණික ධනවාද ව්යාපෘතියේ ප්රධාන කොටසකි…….
නව-ලිබරල් ආර්ථිකය තුළ, පාරිසරික දූෂණයද වෙළඳ භාණ්ඩයක් බවට පත් කර ඇත……
අද දින ෆොසිල ඉන්ධන භාවිත නොකිරීමට තීරණය කළ ද, දැනටමත් වායුගෝලයට එක් වී ඇති කාබන් ඩයොක්සයිඩ්හි බලපෑම ශතවර්ෂ ගණනාවක් පැවතීම වැළැක්විය නොහැකිය……
2008 දී ලෝකයම කැලඹූ මූල්ය අර්බුදයෙන් පසු, ආර්ථික වර්ධනය යළි නගා සිටුවීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කර සිටි ජාත්යන්තර සංවිධාන ‘හරිත වර්ධනය, හරිත ආර්ථිකය’ (green growth, green economy) යන ප්රතිපත්තියට ප්රමුඛත්වය දෙමින් ක්රියාත්මක වීමට පටන් ගත්හ.මෙම ප්රතිපත්තිය පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්රභවයන් භාවිතයට වැදගත්කමක් ලබා දුනි. එහෙත්, ස්වභාවික සම්පත් භාවිතය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, මෙම ප්රවේශය වෙළඳපොළකරණය සහ පෞද්ගලීකරණය, එනම් නව-ලිබරල් ධනවාදයේ අඛණ්ඩ පැවැත්මටම උපකාරී විය.
” දහනවවන සියවසේදී මාක්ස් විසින් හඳුනාගත් පරිවෘත්තීය විඛණ්ඩනය, අද විසිඑක්වන සියවසේදී ධනවාදයේ වර්ධනය සහ එහි ගෝලීය ව්යාප්තියත් සමඟ බහුවිධ පැතිකඩ සහිත පාරිසරික ගැටලුවක් බවට පත්ව, මිනිසාගේ සහ අනෙකුත් ජීවීන්ගේ පැවැත්ම ඉතා දරුණු අවදානමකට ලක් කර ඇත. එදාම ඔහු ධනවාදී ක්රමයේ පරිවෘත්තීය විඛණ්ඩනය යථා තත්ත්වයට පත් කළ නොහැකි බවට නිරීක්ෂණය සටහන් කළේය. මෙහි අර්ථය නම් ධනවාදී ක්රමය තුළ එම විඛණ්ඩනය යථා තත්ත්වයට පත් කළ නොහැකි බවයි. “
'කතිකා' සංවාද මණ්ඩපය 'kathika' sanvada mandapaya 